ปุ๋ยหมักมูลแพะ ปุ๋ยอินทรีย์ชั้นดีช่วยบำรุงดิน ประหยัดต้นทุน
วันนี้เราจะมาพูดถึง “ ปุ๋ยหมักมูลแพะ ปุ๋ยอินทรีย์ชั้นดีช่วยบำรุงดิน” สำหรับเกษตรผู้ที่เลี้ยงแพะ นั้น ในประเทศไทยมีการเลี้ยงกันทั่วทุกภาค และเป็นอีกหนึ่งอาชีพที่น่าสนใจ เพราะเป็นสัตว์ที่ให้ลูกเร็ว โตเร็ว ลงทุนน้อย กินง่าย และขายได้ราคาดี มีตลาดรับซื้อที่แน่นอน เรียกได้่ามีแพะเยอะๆ พ่อค้ามารับถึงที่กันเลยที่เดียว อีกทั้งใช้พื้นที่ไม่มากในการเลี้ยง ขณะเดียวกัน คุณค่าในตัวแพะตอบสนองต่อความต้องการของตลาดได้ทุกส่วน ทั้งเนื้อ นม หนัง และขน แล้วยังรวมถึงมูลแพะ หรือ ขี้แพะ ที่เป็นปุ๋ยอินทรีย์ชั้นดี ที่เราจะมาพูดถึงกันในวันนี้ครับ
ทำความรู้จักกับ ปุ๋ยอินทรีย์ ?
ปุ๋ยอินทรีย์ คือ ปุ๋ยที่มีการย่อยสลายอินทรียวัตถุ (Organic matter) โดยวิธีการทางชีวเคมี โดยการนำอินทรียวัตถุที่เช่น ของเสียจากโรงงาน มูลวัว มูลไก่ มูลค้างคาว ซากต้นไม้ ใบไม้ กรดอะมิโน โดโลไมท์ แร่ธาตุต่าง ๆ นำมาบด และเติมจุลินทรีย์กลุ่มใช้ออกซิเจน (Aerobic Microorganisms) จากนั้นบ่มหมัก กลับกอง จนอินทรียวัตถุย่อยสลายกลายเป็นปุ๋ยที่มีธาตุอาหารต่าง ๆ ที่พืชต้องการ ซึ่งปุ๋ยอินทรีย์ที่ดีต้องมีส่วนประกอบของธาตุอาหารหลัก รอง เสริม อย่างครบถ้วน โดยปุ๋ยอินทรีย์สามารถทำได้หลายรูปแบบทั้ง เม็ด น้ำ และ ผง
ข้อดี ของ ปุ๋ยอินทรีย์
- มีอินทรียวัตถุ ธาตุอาหาร จุลินทรีย์ที่เป็นประโยชน์ต่อดินและพืช ซึ่งในปุ๋ยเคมีไม่มี
- ไม่ทำให้หน้าดินเสีย ปรับสภาพดินให้เป็นกลาง
- เพิ่มจำนวนจุลินทรีย์ในดินให้กับ ดิน พืช และสิ่งมีชีวิตที่มีประโยชน์
- ปรับสภาพโครงสร้างของดินให้มีความร่วนซุย โปร่ง อุ้มน้ำ และอ่อนลง
มาถึงขั้นตอนการทำ ปุ๋ยหมักมูลแพะ กันบ้าง
สำหรับวิธีการผลิตตลอดถึงการนำส่วนผสมมาใช้นั้น มีหลายวิธีด้วยกัน แต่ที่เหมาะสมสำหรับช่วงนี้ก็คือตำรับปุ๋ยหมักมูลแพะผสมแกลบ เนื่องจากหาได้ง่ายในท้องถิ่นกว่าวัสดุอื่น หากไม่มีแกลบ ก็ใช้เศษหญ้า ฟางข้าว ต้นข้าวโพด ซังข้าวโพด ต้นถั่ว เปลือกถั่ว ผักตบชวา ก็สามารถใช้ได้
ในการผสมจะประกอบด้วย
-
- แกลบ 100 กิโลกรัม
- มูลแพะสด 60 กิโลกรัม
- สารเร่ง พด.1 จำนวน 1 ซอง หากลดปริมาณแกลบ หรือ ลดปริมาณมูลแพะก็ต้องลดสาร เร่ง พด.1 ตามอัตราส่วน
อย่างไรก็ตามหากเพิ่มปริมาณมูลแพะมากขึ้นจะทำให้ปุ๋ยหมักมี คุณภาพดีขึ้นตามไปด้วย เนื่องจากมูลแพะเป็นแหล่งธาตุอาหารพืชที่สำคัญ โรงเรือนที่ใช้ทำปุ๋ยหมักก่อนทำควรล้างหรือกวาดพื้นให้สะอาด เพื่อป้องกันสิ่งแปลกปลอมอื่น ๆ ที่ไม่ต้องการ เช่น พลาสติก เศษแก้ว โรงเรือนควรมีลักษณะโปร่ง และป้องกันฝนและแดด ถ้าไม่มีโรงเรือนก็สามารถทำปุ๋ยหมักบนพื้นธรรมดาได้โดยทำกลางแจ้งข้อดีของการทำปุ๋ยหมักในโรงเรือนคือ น้ำระเหยออกจากกองปุ๋ยหมักน้อยกว่า ช่วยประหยัดการรดน้ำให้กองปุ๋ย และปุ๋ยมีคุณภาพดีกว่า เพราะธาตุอาหารไม่สูญเสียไปเนื่องจากการชะล้างของฝน
ขั้นตอนวิธีทำ
ให้นำแกลบที่เตรียมไว้ และ มูลแพะสด หรือแห้งก็ได้ พร้อมทั้งสารเร่ง พด.1 ในอัตราส่วน 100:60:1 ซอง ทำแกลบให้เป็นกองขนาด กว้าง 1.5 -2 เมตร ยาว 4-5 เมตร สูง 1 ฟุต รดน้ำลงบนกองแกลบทุกวันเป็นเวลาประมาณ 5 วัน ในระหว่างรดน้ำคลุกเคล้าให้แกลบดูดซับน้ำ ให้ฉ่ำน้ำทั่วทั้งกอง เพื่อให้แกลบอุ้มน้ำก่อน จากนั้นนำมูลแพะสดโรย บนกองแกลบให้ทั่วกอง แล้วคลุกเคล้าให้เข้า กัน และรดน้ำไปพร้อม ๆ กันด้วย เพื่อให้มูลแพะกับแกลบเข้ากัน และดูดซับน้ำดียิ่งขึ้น โดยรดน้ำจนกองปุ๋ยหมักมีความฉ่ำน้ำพอประมาณไม่ แห้งหรือแฉะจนเกินไป หรือมีความชื้นที่ 60 เปอร์เซ็นต์
จากนั้นใช้สาร พด. 1 จำนวน 1 ซอง โดยผสมกับน้ำสะอาดแล้วกวนให้เข้ากัน 2-3 นาที เพื่อกระตุ้นจุลินทรีย์ แล้วนำไปรดบนกองปุ๋ยหมักจนทั่วทั้งกอง ตามด้วยการรดน้ำให้ทั่วกองอีก ประมาณ 10–20 ลิตร
จากนั้นปล่อยกองปุ๋ยไว้โดยต้องมีผ้าพลาสติกคลุม เพราะแกลบไม่อุ้มน้ำ และระเหยน้ำได้เร็ว จึงต้องคลุมไว้เพื่อป้องกันแสงแดด และลดการระเหยน้ำของกองปุ๋ยหมัก กลับกองปุ๋ย ทุก ๆ 10 วัน โดยใช้จอบพลิกกองทีละข้าง เพื่อลดความร้อนในกองปุ๋ยลง อุณหภูมิภายในกองปุ๋ยที่เหมาะสมไม่ควรเกิน 40 องศาเซลเซียส หากเกินจะทำให้เชื้อจุลินทรีย์ใน พด.1 ตาย
ที่เหมาะสมใน 2-3 วันแรก อุณหภูมิ ในกองปุ๋ยควรอยู่ที่ประมาณ 38-39 องศาเซลเซียส และเมื่อกลับกองปุ๋ยไปประมาณ 15 วัน อุณหภูมิภายในกองปุ๋ยจะค่อย ๆ ลดลง การ กลับกองปุ๋ยจะช่วยให้เชื้อจุลินทรีย์ได้อากาศช่วยย่อยสลาย
ประมาณ 3-5 เดือน กองปุ๋ยหมักจะเปื่อยยุ่ย และมีสีดำ และมีต้นพืชเล็ก ๆ เจริญบนกองปุ๋ย ถึงตอนนี้ก็จะเป็นการแสดงว่าปุ๋ยหมักสมบูรณ์แล้ว นำไปใส่ในดินเพื่อบำรุงต้นพืชได้.
ข้อแนะนำ ปุ๋ยมูลสัตว์ทุกชนิดไม่ควรใส่สดๆเลย ต้องหมักก่อนเผื่อให้ความร้อนจากการย่อยสลายหมดไป และระหว่างกระบวนการย่อยสลายจุลินทรีย์จะดึงธาตุอาหารจากดินมาด้วย อาจทำให้พืชขาดธาตุอาหาร
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ