เลี้ยงด้วงสาคู ลงทุนน้อย เลี้ยงง่ายในพื้นที่จำกัด
ด้วงสาคู เป็นแมลงกินได้ มีการเพาะเลี้ยงกันมากในแถบจังหวัดภาคใต้ เป็นที่นิยมบริโภคทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศ เนื่องจากแมลงมีกรดไขมันไม่อิ่มตัวเชิงเดี่ยวและไขมันไม่อิ่มตัวเชิงซ้อนสูง การบริโภคผลิตภัณฑ์จากแมลงแทนผลิตภัณฑ์ปศุสัตว์ทั่วไปอาจส่งผลดีต่อสุขภาพ ปัจจุบันนอกจากจิ้งหรีดที่สามารถผลิตส่งออกต่างประเทศได้แล้วแล้ว ยังมีแมลงที่น่าสนใจอีกชนิดคือ ด้วงสาคูในระยะตัวหนอน ที่ในอนาคตอาจมีการส่งออกต่างประเทศได้
ด้วงสาคู สามารถเพาะเลี้ยงง่าย เจริญเติบโตเร็ว ไม่ต้องดูแลเอาใจใส่มาก ขนาดของตัวหนอน ค่อนข้างโตมีน้ำหนักขายได้ราคาดี จึงคาดว่าเป็นแมลงเศรษฐกิจที่น่าสนใจทั้งในด้านการเพาะเลี้ยงซึ่งมีวงจรชีวิตสั้น
การเลี้ยงด้วงงวงมะพร้าว (ด้วงสาคู) ที่นิยมเลี้ยงในปัจจุบันมีอยู่ด้วยกัน 2 แบบ ได้แก่ การเลี้ยงแบบตั้งเดิมโดยใช้ท่อนสาคูหรือท่อนลาน (แบบธรรมชาติ) และการเลี้ยงแบบพัฒนา (ใช้กะละมัง) โดยแต่ละแบบมีชั้นตอนการเลี้ยง ดังนี้
- การเลี้ยงแบบตั้งเดิม โดยใช้ท่อนสาดูหรือท่อนลาน (แบบธรรมชาติ)สถานที่เลี้ยงควรเป็นที่น้ำไม่ท่วมขัง บริเวณที่เลี้ยงสามารถวางตากแดดตากฝนได้ แต่ต้องมีกระดานทำจากกาบต้นไม้ที่เลี้ยงครอบปิด ปรับพื้นที่กำจัดมดและศัตรูของด้วง และต้องมีมังหรือตาข่ายที่เหมาะสม ที่ทำจากวัสดที่มีความคงทน เช่น อะลุมิเนียม พลาสติก เป็นต้น ซึ่งสามารถป้องกันด้วงเล็ดลอดออกไปได้ และการเลี้ยงในพื้นที่ที่ปลูกพืชตระกูลปาล์ม ผู้เลี้ยงจะต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ โดยตรวจสอบสถานที่และภาชนะที่ไข้เลี้ยงเป็นประจำเสม่ำเสมอไม่ให้มีช่องทางที่ด้วงจะเล็ดลอดออกมาได้และเข้าไปทำลายพืชตระกูลปาล์มซึ่งเป็นพี่ชอาหารและพืชเศรษฐกิจสำคัญได้รับความเสียหาย
- การเลี้ยงแบบพัฒนา (ใช้กะละมัง)สถานที่เลี้ยงควรเป็นที่ตอนน้ำไม่ท่วมขัง มีอากาศถ่ายเทได้สะดวก โรงเรือนที่ก่อสร้าง มีขนาดที่เหมาะสมกับกำลังการผลิต ไม่หนาแน่น ผู้ปฏิบัติงานสามารถปฏิบัติงานได้อย่างสะดวก ตัวอาคารโรงเรือนต้องมีความมั่นคง แข็งแรง ทนทาน มีหลังคากันแดดกันฝนได้ มีแสงสว่างเพียงพอ
ขั้นตอนการเลี้ยง
การเลี้ยงแบบดั้งเดิม โดยใช้ท่อนสาคูหรือท่อนลาน (แบบธรรมชาติ)
- นำท่อนสาคูหรือท่อนลานสำหรับเป็นวัสดุและอาหารเลี้ยงด้วง ขนาดความยาว ท่อนละ 50 เซนติเมตร ตั้งเรียงไว้บริเวณที่จะทำการเลี้ยงมีความห่างพอเหมาะแก่การดูแล และเข้าไปเก็บตัวหนอนได้สะดวก คัดเลือกพ่อพันธุ์ – แม่พันธุ์ ตัวเต็มวัยที่แข็งแรง มือวัยวะครบทุกส่วน
- ปล่อยพ่อพันธุ์ – แม่พันธุ์ลงท่อนสาคู จำนวนท่อนละ 6 ตัว อัตราตัวผู้ : ตัวเมีย 4 ตัว ปิดต้านบนของท่อนสาดูหรือท่อนลาน ด้วยกระดานทำจากกาบต้นไม้ที่เลี้ยงครอบปิด
- ปรับพื้นที่กำจัดมด และศัตรูด้วงงงวงมะพร้าว รดน้ำด้วยฝักบัวหรือสายยางรดน้ำสัปดาห์ละ 2 – 3 ครั้ง ตั้งไว้ประมาณ 40 – 45 วัน สามารถจับออกขายได้
การเสียงแบบพัฒนา (ใช้กะละมัง) สามารถจำแนกตามชนิดอาหารที่ใช้เลี้ยง ได้เป็น 2 แบบ คือ อาหารผสมเอง และ อาหารสำเร็จรูป ซึ่งในบทความนี้จะขอยกตัวอย่างการเลี้ยงโดยใช้อาหารผสมเอง ดังนี้
1) การเลี้ยงโดยใช้อาหารผสมเอง
- เตรียมกะละมังพร้อมฝาปิดพลาสติก แบบมีช่องระบายอากาศ เพื่อใช้เป็นภาชนะเลี้ยงด้วงงวงมะพร้าวตั้งเรียงไว้บริเวณที่จะทำการเลี้ยงมีความห่างพอเหมาะแก่การดูแล และเข้าไปเก็บตัวหนอน
- นำทางปาล์มน้ำมันสด มาลอกเปลือกออก แล้วนำไปใส่เครื่องสับบดจะได้ปาล์มสดละเอียดออกมา แล้วนำปาล์มสดที่สับบดละเอียดไปฉีดน้ำสะอาด นำมาหมักในถังหมักทิ้งไว้จำนวน 3 วัน 3 คืน จากนั้นเทน้ำออก
- นำปาล์มสดละเอียดไปผสมกับ กากน้ำตาล น้ำ รำข้าว มันสำปะหลัง และอาหารสุกรผสมสมคลุกเคล้า ให้เข้ากัน ตามอัตราส่วนที่กำหนด ผสมแซ่ทิ้งไว้ก่อน 20 – 30 นาที เพื่อให้อาหารสกรละลายเข้ากัน นำส่วนผสมทั้งหมด ใส่เครื่องบดจะได้อาหารผสมสำหรับใช้เลี้ยง จากนั้นนำมาเทใส่กะละมัะมัง ปล่อยพ่อพันธุ์ – แม่พันธุ์ ที่แข็งแรงสมบูรณ์ ลงในกะละมังเลี้ยง จำนวน 10 คู่ (หลังแยกคู่ผสมพันธุ์แล้ว 1-2 วัน) อัตรา ตัวผู้ 4 : ตัวเมีย 6 ตัว จากนั้นฉีดน้ำให้พอชุ่ม ปิดฝากะละมัง พ่อพันธ์ – แม่พันธุ์จะทำการผสมพันธ์และวางไข่
- นำไม้ไผ่ที่ผ่าศึกแล้วยาว 70 เซนติเมตร 2 ชิ้นต่อ 1 กะละมัง มาวางบนฝากะละมังแถวที่หนึ่ง แล้วนำกะละมังที่พร้อมเลี้ยงซ้อนวางเป็นแถวที่สองเป็นการประหยัดพื้นที่เลี้ยง ปิดฝากะละมังพลาสติก
ข้อควรระวัง น้ำและอาหารที่ใช้เลี้ยง ต้องผลิตอย่างถูกสุขลักษณะ โดยน้ำที่ใช้เลี้ยงต้องเป็นน้ำสะอาดหากมีการใช้น้ำที่มีคลอรืนผสมอยู่ในน้ำ ควรมีการพักน้ำในบ่อหรือภาชนะสำหรับกับกับน้ำอย่างน้อย 3-5-5 วัน เพื่อให้คลอรีนสลายตัวก่อน หากยังไม่แน่ใจว่าน้ำยังมีคลอรีนอยู่หรือไม่อาจทดสอบโดยใช้ชุดน้ำยายาทดสอบคลอรื่นหรือใช้สารเคมีโพแทสเขียมไอโอโดค์ประมาณ 2-3 เกล็ด ลงในน้ำ หากน้ำมีคลอรืนจะมีสีน้ำตาลเกิดขึ้น อาหารสำหรับเลี้ยงควรมีทั้งพืชอาหารหลักและอาหารรองในพื้นที่เพื่อดต้นทุนทุนการผลิต ภาชนะที่ใส่น้ำและอาหารต้องสะอาด
การป้องกันกำจัดศัตรูด้วงงวงมะพร้าว
- แมลงและสัตว์ศัตรูของด้วงงงมะพร้าว
ส่วนใหญ่ที่พบ ได้แก่ มด นก ไก่ หรือสัตว์เอื้อยคลาน เป็นต้น สามารถป้องกันกำจัดโดยปิดฝากะละมังพลาสติก แบบมีช่องระบายอากาศ ใช้โรงเรือนที่มีหลังคา ล้อมรอบโรงเรือนด้วยตาข่าย และมีร่องนำรอบโรงเรือน - โรคของด้วงงวงมะพร้าว
ได้แก่ โรคทางเดินอาหาร สาเหตุจากอาหารและอุปกรณ์การเลี้ยงไม่สะอาด สามารถป้องกันได้ด้วยการทำความสะอาดอุปกรณ์การเลี้ยง เช่น กะละมัง และฆ่าเชื้ออาหารที่ผสมแล้วทุกครั้ง
สำหรับช่องทางการตลาด มีการจำหน่ายผลผลิตผ่านตลาดท้องถิ่น ชายส่งให้ผู้รับซื้อจำหน่ายผ่านระบบออนไลน์ จำหน่ายให้คนขายพันธ์ และไว้บริโภคเอง ตลาดต่างประเทศที่สำคัญ เช่น ญี่ปุ่น สหรัฐธอเมริกา และสหภาพยุโรป เป็นต้น
- ตลาดในประเทศ ผลผลิตด้วงสาคู 1 กิโลกรัม มีประมาณ 200 ตัว จำหน่ายราคากิโลกรัมละ 200-250 บาท ส่วนดักแด้จำหน่ายกิโลกรัมละ 250-300 บาท
- ตลาดต่างประเทศ ปัจจุบันทางองค์การอาหารและยาของไทยยอมรับและอนุญาตให้สามารถส่งออกไปยังต่างประเทศได้
สำหรับตลาดโลกที่รองรับการส่งออกด้วงสาคูนั้นมีอยู่หลายประเทศ ได้แก่ อิตาลี อังกฤษ เยอรมนี ออสเตรเลีย เม็กซิโก และอีกหลายประเทศในสหภาพยุโรป ยอมรับว่าด้วงสาคูสามารถกินได้ นอกจากนี้ยังสามารถแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์ด้วงสาคูกระป๋อง สามารถส่งขายต่างประเทศได้
บทความอื่นๆ ที่น่าสนใจ
