ขั้นตอนที่ 2 การเตรียมบ่อปูนซีเมนต์สำหรับเลี้ยงปลาดุก

สำหรับขั้นตอนในการเตรียมบ่อปูนซีเมนต์ นั้น ถ้าเป็นบ่อเก่าก็จะไม่ค่อยมีอะไรยุ่งยากมากนัก แต่ถ้าเป็นบ่อที่มีการเริ่มใหม่ตั้งแต่การเตรียมบ่อเลย ก็อาจจะต้องใช้เวลาและแรงในการผสมปูนเทรองก้นพื้นบ่อ และทำการแช่น้ำเพื่อที่จะฆ่ากรดด่างในบ่อปูน ซึ่งก็ก็ทำได้หลายวิธีด้วยกันโดยให้นำหัวกล้วยหรือโคนกล้วยมาสับให้เป็นชิ้นเล็กๆ นำมูลวัวมาผสมคลุกเคล้าให้เข้ากัน แล้วนำใส่ไปในบ่อใส่น้ำให้เต็ม แล้วหมักไว้ 5 วัน จากนั้นให้เปิดน้ำทิ้งแล้วเอาโคนกล้วยออกทิ้งด้วย

• นำน้ำสะอาดใส่ไปในบ่อแล้วแช่ทิ้งไว้ 1 วัน หรืออาจจะหลายวันก็ได้ หลังจากนั้นก็ให้เปิดน้ำทิ้ง
• หลังจากนั้นก็ให้ใส่น้ำสะอาดลงไปเพื่อเตรียมการที่จะเลี้ยงปลาดุกเล็กต่อไป เราอาจจะหาผักตบ หรือผักตามแหล่งน้ำในพื้นที่มาใส่เพิ่มก็ได้เพื่อให้เป็นที่ลบซ่อนของปลาแต่ไม่ควรเยอะมากจนเกินไป

ขั้นตอนที่ 3 สูตรการทำน้ำหมักสูตรเลี้ยงปลาดุกในบ่อซีเมนต์

สำหรับการทำน้ำหมักสำหรับผสมน้ำเลี้ยงเพื่อปรับสภาพน้ำให้เหมาะต่อการเลี้ยงปลาดุกนั้นก็ไม่มีอะไรยุ่งยากมากนัก ซึ่งมีรายละเอียดดังนี้

• ถังพลาสติกที่มีฝาปิดจำนวน 1 ถัง ขนาดเล็กหรือใหญ่ขึ้นอยู่ตามความเหมาะสมเลยครับ
• น้ำตาลทรายแดง 3 กิโลกรัม
• ฟักทองแก่ 3 กิโลกรัม
• มะละกอสุก 3 กิโลกรัม
• กล้วยน้ำหว้าสุก 3 กิโลกรัม

ขั้นตอนวิธีทำทำน้ำหมักสำหรับเลี้ยงปลาดุกในบ่อปูนซีเมนต์

เริ่มจากการหั่นมะละกอและก็ตามด้วยการหั่นกล้วยน้ำหว้ารวมทั้งห้่นฟักทองทั้งเปลือกและเมล็ดใส่ไว้ในภาชนะที่มีฝาปิดแล้วผสมน้ำตาลทรายแดง แล้วคนให้เข้ากันและปิดฝาให้แน่นหมักทิ้งไว้ประมาณ 7-10  วัน แล้วเติมน้ำสะอาด 9 ลิตร ปิดฝาให้แน่นแล้วหมักต่ออีก 15-20 วัน ก็สามารถนำออกมาใช้งานได้

เรามาดูประโยชน์ของน้ำหมักกันบ้างว่ามีอะไร

• ใช้เป็นฮอร์โมนพืช เร่งดอก เร่งผล รสชาติหวานอร่อย
• ทำให้ปลาไม่เป็นโรค
• ทำให้ปลาไม่มีกลิ่นสาบ
• ทำให้ปลาไม่มีมันในท้อง
• ทำให้ปลาจะมีเนื้อหวานรสชาติอร่อย

เห็นไหมครับว่าน้ำหมันนั้นมีประโยชน์มากมายไม่ว่าจะต่อพืชหรือต่อสิ่งมีชีวิตและขั้นตอนการทำก็ไม่มีอะไรที่ยุ่งยากด้วย มือใหม่ก็สามารถทำได้เลยแต่ต้องรอเวลาในการย่อสลายของสารอินทรีย์และแบทรีเรียนิดหน่อยครับ

การเลี้ยงปลาดุกในบ่อซีเมนต์ 

การอนุบาลลูกปลาดุกในบ่อซีเมนต์ (กรณีเพาะขยายพันธุ์เอง)

สามารถดูแลรักษาได้ง่าย  ระดับความลึกของน้ำที่ใช้อนุบาลลึก อยู่ประมาณ 15-30 เซนติเมตร การอนุบาลลูกปลาดุกที่มีขนาดเล็ก (อายุ 3 วัน) ระยะแรกควรใส่น้ำในบ่ออนุบาลลึกประมาณ 10-15 เซนติเมตร เมื่อลูกปลามีขนาดใหญ่ขึ้นจึงค่อยๆ เพิ่มระดับน้ำให้สูงขึ้น การอนุบาลให้ลูกปลาดุกมีขนาด 2-3 เซนติเมตร จะใช้เวลาประมาณ 10-14 วัน น้ำที่ใช้ในการอนุบาลจะต้องเปลี่ยนถ่ายทุกวัน เพื่อเร่งให้ลูกปลาดุกกินอาหาร และ มีการเจริญเติบโตดีอีกทั้งเป็นการป้องกันการเน่าเสียของน้ำด้วย การอนุบาลลูกปลาดุกจะปล่อยในอัตรา 3000-4000 ตัว/ตรม. อาหารที่ใช้คือ ไรแดงเป็นหลัก ซึ่งหากให้อาหารเสริม เช่น ไข่ตุ๋น หรือเต้าหู้จะต้องระวังเกี่ยวกับการย่อยของลูกปลาและการ เน่าเสียของน้ำในบ่ออนุบาลให้ดีด้วย

ขั้นตอนที่ 4 การเลี้ยงในบ่อซีเมนต์

อัตราปล่อยปลาดุก ควรปรับสภาพของน้ำในบ่อที่เลี้ยงให้มีสภาพเป็นกลาง หรือเป็นด่างเล็กน้อย แต่ต้องแน่ใจว่าบ่อซีเมนต์จะต้องหมดฤทธิ์ของปูน ลูกปลา ขนาด 2-3 ซม. ควรปล่อยในอัตราประมาณ 100 ตัว/ตรม. เพื่อป้องกันโรคซึ่งอาจจะติดมากับลูกปลา ใช้น้ำยาฟอร์มาลินใส่ในบ่อเลี้ยง อัตราความเข้มข้นประมาณ 30 ส่วนในล้าน (30 มิลลิลิตร/น้ำ 1 ตัน ในวันที่ปล่อยลูกปลาไม่จำเป็นต้องให้อาหารควรเริ่มให้อาหารในวันรุ่งขึ้น

หมายเหตุ ก่อนให้อาหารต้องนำอาหารมาแช่น้ำก่อนเสมอประมาณ 10-15 นาที เหตุผลเพื่อ

• ปลาจะได้กินอาหารทุกตัว
• ปลาตัวที่แข็งแรงจะทำให้ท้องไม่อืด
• ปลาไม่ป่วย
• การเจริญเติบโตใกล้เคียงกัน
• อาหารไม่เหลือในบ่อและน้ำก็ไม่เสีย
• ถ่ายน้ำทุกๆ 7 วัน หรือ 10 วัน / ครั้ง ทุกครั้งที่ถ่ายน้ำจะต้องใส่น้ำหมัก 1 ช้อนโต๊ะเสมอ

การให้อาหาร

เมื่อปล่อยลูกปลาดุกลงในบ่อแล้ว อาหารที่ให้ในช่วงที่ลูกปลาดุกมีขนาดเล็ก  ควรให้อาหารผสมคลุกน้ำปั้นเป็นก้อนให้ลูกปลากิน โดยให้กินวันละ 2 ครั้ง หว่านให้กินทั่วบ่อโดยเฉพาะในบริเวณขอบบ่อ เมื่อลูกปลามีขนาดโตขึ้นความยาวประมาณ 4-7 ซม. สามารถฝึกให้กินอาหารเม็ดได้ หลังจากนั้นเมื่อปลาโตขึ้นจนมีความยาว 15 ซม. ขึ้นไป จะให้อาหารเม็ดเพียงอย่างเดียวหรืออาหารเสริมชนิดต่างๆ ได้เช่น ปลาเป็ดผสมรำละเอียดอัตรา 1:9 หรือ ให้อาหารที่ลดต้นทุน เช่น อาหารผสมบดจากส่วนผสมต่างๆ เช่นกระดูกไก่ ไส้ไก่ เศษขนมปัง เศษเส้นหมี่ เศษเลือดหมู เลือดไก่เศษเกี้ยว หรือเศษอาหารเท่าที่สามารถหาได้ นำมาบดรวมกันแล้วผสมให้ปลากิน แต่การให้อาหารประเภทนี้จะต้องระวัง เรื่องคุณภาพของน้ำในบ่อเลี้ยงให้ดีเมื่อเลี้ยงปลาได้ประมาณ 2 เดือน ปลาจะมีขนาดประมาณ 124 กรัม/ตัว ซึ่งผลผลิตที่ได้จะประมาณ 10 กก./บ่อ อัตรารอดตายประมาณ 80%

สูตรอาหารปลาดุก  อย่างง่ายที่เกษตรกรสามารถหาวัตถุดิบได้ในพื้นที่ สามารถทำได้เอง จะสามารถลดต้นทุนการเลี้ยงได้กว่าร้อยละ 50 โดยมีขั้นตอนง่ายๆ ในการทำอาหารปลาดุกจำนวน 10 กิโลกรัม มีอัตรส่วนผสมของวัตถุดิบดังนี้

• ปลาป่น 1  กิโลกรัม
• รำอ่อน 1 กิโลกรัม
• ข้าวโพดบด 1 กิโลกรัม
• ปลายข้าวบด 1 กิโลกรัม

ขั้นตอนที่ 5 การจำหน่าย

• ก่อนจะจำหน่าย 2 วัน ให้นำดินลูกรังสีแดงหรือซังข้าวมาแช่ไว้ในบ่อ จะทำให้ปลาดุกมีสีเหลืองสวย ขายได้ราคาดี
• ปลาดุก 3 เดือนครึ่ง จำนวน 70 ตัว จะมีน้ำหนัก 14-15 กิโลกรัม หรือประมาณ 4-5 ตัว/กิโลกรัม จำหน่ายได้กิโลกรัมละ 60-70 บาท
• ต้นทุนอาหารกิโลกรัมละ 19-20 บาท หมายเหตุ ต้นทุนครั้งแรก 1 ชุด 430 บาท น้ำที่ถ่ายทิ้งจากบ่อปลาสามารถนำมารดต้นไม้ พืชผักสวนครัว เป็นปุ๋ยอย่างดี

โรคของปลาดุก

ในกรณีที่มีการป้องกันอย่างดีแล้วแต่ปลาก็ยังป่วยเป็นโรค ซึ่งมักจะแสดงอาการให้เห็น โดยแบ่งอาการของโรคเป็นกลุ่มใหญ่ๆ ดังนี้

• การติดเชื้อจากแบคทีเรีย จะมีการตกเลือด มีแผลตามลำตัว และ ครีบกร่อน ตาขุ่น หนวดหงิก กกหูบวม ท้องบวม มีน้ำในช่องท้อง กินอาหารน้อยลงหรือไม่กินอาหาร ลอยตัว
• อาการจากปรสิตเข้าเกาะตัวปลา จะมีเมือกมาก มีแผลตามลำตัว ตกเลือด ครีบเปื่อย จุดสีขาวตามลำตัว สีตามลำตัวซีดหรือเข้มผิดปกติเหงือกซีดว่ายน้ำทุรนทุราย ควงสว่านหรือไม่ตรงทิศทาง
• อาการจากอาหารมีคุณภาพไม่เหมาะสม คือ ขาดวิตามินบีกระโหลกร้าว บริเวณใต้คางจะมีการตกเลือด ตัวคด กินอาหารน้อยลง ถ้าขาดวิตามินบีปลาจะว่ายน้ำตัวเกร็งและชักกระตุก
• อาการจากคุณภาพน้ำในบ่อไม่ดี ปลาจะว่ายน้ำขึ้นลงเร็วกว่าปกติครีบกร่อนเปื่อย หนวดหงิก เหงือกซีดและบวม ลำตัวซีด ไม่กินอาหาร ท้องบวม มีแผล
  ตามตัว

อนึ่ง ในการรักษาโรคปลาควรจะได้พิจารณาให้รอบคอบก่อนการตัดสินใจเลือกใช้ยาหรือสารเคมีสาเหตุของโรค ระยะรักษา ค่าใช้จ่ายในการรักษา

แหล่งที่มา : Sarakaset.com